ŻYCIORYS


Lata dziecięce 1810 - 1816




1810
1 III (22 II) - Urodził się Fryderyk Chopin we wsi Żelazowa Wola na Mazowszu, syn Justyny z Krzyżanowskich (1782-1861) z Długiego na Kujawach i Mikołaja Chopina (1771-1844) z Marainville w Lotaryngii, guwernera synów hr. Skarbka
23 IV - chrzest w kościele w Brochowie k. Sochaczewa
1 X - Mikołaj Chopin zaczyna uczyć w Liceum Warszawskim, rodzina przenosi się do Warszawy
1811
9 VII - urodziła się siostra, Izabella
1812
1 I - Mikołaj Chopin zostaje wykładowcą języka francuskiego w Szkole Artylerii i Inżynierii
20 XI - urodziła się siostra Chopina, Emilia
1814
1 VI - Mikołaj Chopin mianowany wykładowcą literatury i języka francuskiego w Liceum Warszawskim

Lata nauki domowej 1816 - 23




1816
- Chopin rozpoczyna naukę gry na fortepianie u Wojciecha Żywnego; wspólnie z siostrą Ludwiką (ur. 1807) grywają na 4 ręce
1817
- pierwsze próby kompozytorskie: Polonez B-dur zapisany ręką Mikołaja Chopina oraz inne (zaginione) tańce, wariacje i marsze
XI - Polonez g-moll, dedykowany Wiktorii Skarbek, zostaje wydany przez księdza I. J. Cybulskiego
1818
24 II - na wieczorze Towarzystwa Dobroczynności urządzonym przez Juliana Ursyna Niemcewicza w pałacu Radziwiłłowskim Chopin gra Koncert e-moll Vojti cha Jiroveca; wiersz deklamuje Zygmunt Krasiński
1821
23 IV - W. Żywnemu dedykuje Poloneza As-dur
1822
- kończy naukę fortepianu u Żywnego, zaczyna brać prywatne lekcje kompozycji u Józefa Elsnera; podobno również gry na organach u Wilhelma Würfla
1823
24 II - na koncercie Towarzystwa Dobroczynności, organizowanym przez Józefa Jawurka, gra Koncert Ferdinanda Riesa

Lata licealne 1823 - 26




1823

IX - wstępuje do IV klasy Liceum Warszawskiego, kierowanego przez Samuela B. Lindego
1824

VIII/IX - wakacje w Szafarni (Ziemia Dobrzyńska, u rodziny Dominika Dziewanowskiego; jest świadkiem zjazdu ziemiaństwa; poznaje folklor wiejski (wesele, dożynki) i żydowski (kapele)
10 VIII - pierwszy znany list do rodziców; od 16 VIII zabawne listy pod nazwą "Kurier Szafarski"
15 VIII - w Szafarni przed miejscowym audytorium gra Koncert Friedricha W. Kalkbrennera
- wspólnie z siostrą Emilią pisze komedyjkę Omyłka czyli Mniemany filut i zakłada dziecięce "Literackie Towarzystwo Rozrywki"
- komponuje Wariacje E-dur na temat piosenki szwajcarskiej i Poloneza gis-moll; z tegoż czasu pochodzą zaginione kompozycje (mazurki, walce, polonezy, marsze)
1825

27 V - na koncercie w konserwatorium improwizuje na eolopantaleonie, wynalazku J. Długosza
2 VI - w litografii A. Brzeziny ukazuje się Rondo op. 1
7 VI - "Kurier Warszawski" donosi o fantazjowaniu na eolomelodikonie F. A. Brunnera w kościele ewangelickim
26 - 28 VI - na popisie publicznym Liceum Chopin otrzymuje pochwałę; w sali konserwatorium gra Koncert Ignaza Moschelesa (?)
VIII - drugie wakacje w Szafarni, wypad do Torunia, zwiedzanie domu Kopernika; młodzieńcze przyjaźnie: z Janem Białobłockim i Janem Matuszyńskim
24 VIII - okrężne w Obrowie: notuje wiejską przyśpiewkę
26 VIII - relacja o nowych kontaktach z folklorem żydowskim
30 X - pod wrażeniem Cyrulika sewilskiego Gioacchina A. Rossiniego
XI - zostaje organistą Liceum u Wizytek
1825/26

- przypuszczalnie w tym czasie komponuje nowe tańce i wariacje
1826

1 II - komponuje Marsza żałobnego c-moll op. posth; bierze udział w manifestacyjnym pogrzebie Stanisława Staszica
II - pierwsza relacja o chorobie
3 VII - na warszawskiej premierze Freischütz Carla M. von Webera
27 VII - kończy z "pochwałą" naukę w Liceum; wśród kolegów m.in. Julian Fontana, Wilhelm Kolberg, Jan Matuszyński i Tytus Woyciechowski
- na przedstawieniu La gazza ladra Rossiniego; na temacie opery powstaje trio Poloneza b-moll
25 VII - wyjazd z matką do Dusznik przez Łowicz, Kutno, Kalisz i Wrocław
2 VIII - 11 IX - na kuracji w Dusznikach (były tam również siostry Emilia i Ludwika); ok. 11(?) i 16 VIII koncertuje na cel dobroczynny

Lata studiów kompozytorskich 1826 - 29




1826

IX - zapisuje się na pierwszy rok Szkoły Głównej Muzyki, kierowanej przez J. Elsnera
26 XI - do J. Białobłockiego: "Chodzę do Elsnera na kontrapunkt ścisły 6 godzin na tydzień, słucham Brodzińskiego, Bentkowskiego i innych, w jakimkolwiek związku będących obiektów z muzyką"
16 XII - improwizacja na choralionie Brunnera
- powstaje Rondo a la Mazur F-dur op. 5
1827

10 IV - Emilia Chopin umiera na gruźlicę
17 VII - egzamin z kompozycji u Elsnera; w raporcie m. in. "pierwszoletni: Chopin Fryderyk (szczególna zdolność)"
VII - wycieczka do Gdańska
1827 - 28

- na studiach u Elsnera: Sonata c-moll op. 4 jemu dedykowana oraz Wariacje B-dur na temat z "Don Juana" op. 2 - pierwsze kompozycje Chopina interesujące zagranicznych wydawców
1828

II - w litografii A. Brzeziny ukazuje się Rondo op. 5
III - słucha i poznaje Johanna Nepomuka Hummla koncertującego w Warszawie
22 VII - egzaminy w Szkole Głównej; Elsner w raporcie: "Chopin F., szczególna zdatność, drugoletni, wyjechał dla polepszenia zdrowia"
VII - IX - lato w Sannikach (k. Płocka); zaczyna pracę nad Triem g-moll op. 8
9 IX - wyrusza w podróż do Berlina
20 IX - do rodziny: "słyszałem już jedno oratorium w Singakademii, Corteza [Spontiniego], Il matrimonio segreto Cimarosy, Kolportera Onslowa. Jednakże oratorium Cäcilienfest Händla więcej zbliżało się do ideału, jaki sobie o wielkiej muzyce utworzyłem [...] Jutro Freischütz!"
29 IX - w drodze powrotnej z Berlina
X - dwa dni w Poznaniu; na przyjęciu u arcybiskupa Teofila Wolickiego
XII - z Julianem Fontaną gra Rondo C-dur na dwa fortepiany; improwizuje i bawi się w salonach warszawskich, bierze udział w przedstawieniach teatru amatorskiego
27 XII - kończy Rondo a la Krakowiak F-dur op. 14
1829

- kończy Trio op. 8, komponuje Fantazję na tematy polskie A-dur op. 13
21 IV - na koncercie uczniów Carla Solivy poznaje Konstancję Gładkowską (1810-80)
23 V - 14 VII - Chopin świadkiem serii koncertów Niccolo Paganiniego i Karola Lipińskiego oraz gorącej dyskusji prasowej z udziałem Elsnera, Karola Kurpińskiego i Maurycego Mochnackiego
20 VII - kończy Szkołę Główną Muzyki; w raporcie Elsnera: "Chopin F., trzecioletni, szczególna zdatność, geniusz muzyczny"

Lata wędrówki 1829 - 31




1829

VII - wyjazd do Wiednia przez: Opoczno, Miechów, Kraków, Bielsko, Cieszyn i dalej przez Morawy
23 VII - zwiedza w Krakowie Bibliotekę Jagiellońską; podczas tygodniowego postoju poznaje zabytki miasta i krajobraz okolicy
31 VIII - 19 VIII - w Wiedniu; poznaje m. in. V. Jiroveca, Conradina Kreutzera, Carla Czernego, Tobie Haslingera; słucha gry Leopoldiny Blahetki; zwiedza fabryki fortepianów K. Graffa i A. Steina; ogląda galerię obrazów; w operze poznaje La Dame Blanche François-A. Boieldieu, La Cenerentola Rossiniego, Il Crociato in Egitto Giacomo Meyerbeera i Joseph en Egypte Etienne-N. Méhula
11 VIII - daje koncert w Kärtnerthortheater; gra Wariacje na temat z "Don Juana" op. 2 oraz improwizuje na temat Chmiela i arii z La Dame Blanche
18 VIII - drugi koncert w Kärtnerthortheater: gra Wariacje op. 2 i Rondo op. 14
19 VIII - wyjazd do Pragi (22 VIII słucha 48 kanonów i fug Augusta Klengla, 23 VIII wraz z Ignacym Maciejowskim komponuje dla Václava Hanki piosenkę Jakież kwiaty)
23 VIII - wyjazd do Cieplic; u X. Clary Aldringen improwizacje na temat Mose in Egitto i Il Barbiere di Seviglia Rossiniego oraz "śpiewów polskich"
25 VIII - w Dreźnie do 2 IX (?); zwiedza galerię obrazów
26 VIII - ogląda Fausta Johanna W. Goethego ("okropna, ale wielka fantazja"); powrót do Warszawy przez Wrocław
IX - pozuje Ambrożemu Mieroszewskiemu do portretu
X - zaczyna bywać na wieczorach muzyki kameralnej u Josepha Ch. Kesslera
3 X - wyznanie do T. Woyciechowskiego: "bo ja już może na nieszczęście mam mój ideał, któremu wiernie, nie mówiąc z nim, już pół roku służę, który mi się śni, na którego pamiątkę stanęło adagio od mojego koncertu"
20 X - równolegle do pracy nad Koncertem f-moll op. 21 zaczyna komponować etiudy
X - XI - wyjeżdża w Poznańskie, do Strzyżewa (Wiesiołowscy) i Antonina; daje tam lekcje Wandzie Radziwiłłównie, jest portretowany przez jej siostrę Elizę; poznaje partyturę Fausta X. Antoniego Radziwiłła, pisze dla niego Poloneza op. 3
14 XI - do T. Woyciechowskiego: "napisałem parę exercissów [etiud] - przy Tobie bym je dobrze zagrał"
1830

7 II - Chopin wykonuje z towarzyszeniem małej orkiestry Koncert f-moll w gronie rodziny i przyjaciół
3 III - w salonie Chopinów prezentacja Koncertu f-moll i Fantazji A-dur
17 III - w Teatrze Narodowym pierwszy własny koncert Chopina; gra Koncert f-moll i Fantazję A-dur, orkiestrą dyryguje K. Kurpiński
18 III - M. Mochnacki w "Kurierze Polskim": "Zaiste! daleko rozgłosi swe imię, kto w młodych latach tak zaczyna"
22 III - drugi koncert w Teatrze Narodowym: Koncert f-moll i Rondo a la Krakowiak; improwizacje na temat W mieście dziwne obyczaje i Świat srogi
IV - u T. Haslingera w Wiedniu ukazują się Wariacje op. 2
15 V - do T. Woyciechowskiego o pracy (IV -VIII?) nad Koncertem e-moll op. 11: "Adagio od nowego koncertu jest w E-dur. Nie ma to być mocne, jest ono więcej romansowe [...] Pomimo woli przez oczy wlazło mi coś do głowy i lubię się z tym pieścić"
V - VI - ośmiokrotnie obecny na koncertach Henriette Sontag
8 VII - bierze udział w koncercie benefisowym śpiewaczki Barbary Majerowej w Teatrze Narodowym; gra Wariacje op. 2
ok. 10 - 20 VII w Poturzynie (Lubelszczyzna) u T. Woyciechowskiego
24 VII - słucha K. Gładkowskiej w Teatrze Narodowym (debiut w partii tytułowej w Anieli Ferdinando Paera)
29 VIII - w Sochaczewie, w obozie wojskowym gen. Piotra Szembeka; gra, improwizuje
18 IX - do T. Woyciechowskiego: "zacząłem poloneza z orkiestrą [op. 22], ale tylko dopiero się cznie, jest czątek, ale początku nie ma"
22 IX - prezentacja Koncertu e-moll w mieszkaniu Chopina
24 IX - "Krajowy Dziennik Powszechny" o nowym Koncercie: "jest to utwór geniusza [...] Ma wyjechać za granicę [...] Miejmy nadzieję, iż żadna obca stolica nie zatrzyma go na zawsze"
11 X - koncert pożegnalny w Teatrze Narodowym, z udziałem m. in. K. Gładkowskiej; Chopin gra Koncert e-moll i Fantazję na tematy polskie op. 13
2 XI - data na czystopisie dwu Etiud z op. 10 (C-dur i a-moll)
- opuszcza Warszawę, udając się do Wiednia; żegnany w oberży na Woli kantatą Zrodzony w polskiej krainie J. Elsnera
5 XI - w Kaliszu; dalsza droga wespół z T. Woyciechowskim
6 - 9 XI - we Wrocławiu: w teatrze na Der Alpenkönig Ferdynanda Raimunda i Maurer und Schlosser (Le maçon) Daniela F. E. Aubera; 8 XI koncertuje w Resursie: Larghetto i Rondo z Koncertu e-moll, improwizacje na temat La muete de Portici Aubera
10 - 19 XI - w Dreźnie: na koncercie Antoinetty Pechwell (10 XI), w operze na Tankredzie Rossiniego (13 XI), w galerii obrazów
20 XI - wyjazd przez Pragę do Wiednia (gdzie pozostaje do 20 VII 1831); zamieszkuje na Kohlmarkt 9
29/30 XI - wybuch powstania w Warszawie: T. Woyciechowski odwodzi Chopina od wzięcia w nim udziału, sam wraca do kraju
XII - znajomości muzyczne, m. in. Anton Diabelli, V. Jirovec, Joseph Merk i Josef Slavik
24 - 25 XII - samotne święta; w katedrze św. Szczepana: "ponura roiła mi się harmonia"
26 XII - do J. Matuszyńskiego: "W salonie udaję spokojnego a wróciwszy do domu piorunuję na fortepianie [...] przeklinam chwilę wyjazdu"
1830/31

- wśród kompozycji datowanych na ten czas: mazurki z op. 6 i 7, nokturny z op. 9 i 15 (nr 2), etiudy z op. 10 (nr 5 i 6); z utworów nurtu prywatnego m. in. Lento con gran espressione oraz Piosnka litewska i Wojak
1831

1 I - do J. Matuszyńskiego: "U was żyję [...] Tyś w wojsku. Czemu nie mogę choć bębnić"
26 (29?) I - do J. Elsnera: "jako artysta jestem jeszcze w kolebce, a jako Polak trzeci krzyżyk zacząłem"
IV - w sztambuchu: "Jej obraz stoi mi przed oczyma"
IV - VI - według tradycji w Wiedniu powstały pierwsze rzuty Scherza h-moll i Ballady g-moll a także Mazurków op. 17
11 VI - bierze udział w koncercie dyrygenta D. Mattisa; gra Koncert e-moll
VII - (?) pracuje nad Polonezem op. 22; w Wiedniu powstają również pieśni Smutna rzeka i Narzeczony
16 VII - do rodziny: "Mój fortepian nie słyszał, tylko mazury"; Mazurek f-moll op. 7 nr 3 wpisany do dwóch sztambuchów
20 VII - opuszcza Wiedeń, udając się przez Linz, Salzburg, Monachium i Stuttgart do Paryża
22 VII - z Linzu przez Alpy do Salzburga
28 VIII - w Monachium bierze udział w poranku Philharmonische Verein; gra Koncert e-moll i Fantazję na tematy polskie
4 (?) IX - w Stuttgarcie; spotkanie z Johannem P. Pixisem
8 IX - wzięcie Warszawy przez Rosjan i upadek powstania; Chopin w tzw. dzienniku stuttgarckim: "Wróg w domu [...] O Boże, jesteś ty! - Jesteś i nie mścisz się! Czy jeszcze ci nie dość zbrodni moskiewskich - albo - alboś sam Moskal! [...] a ja tu bezczynny - a ja tu z gołymi rękami"
- wg tradycji w Stuttgarcie powstał pomysł Etiudy c-moll z op. 10 (nazywanej "Rewolucyjną") oraz Preludium d-moll z op. 28

Lata adaptacji 1831 - 35




1831

IX - w Paryżu; zamieszkuje na Boulevard Poissonniere 27; pierwsze kontakty muzyczne przez F. Paera, do którego miał listy polecające
17 XI - poznaje Delfinę Potocką
XI - kontakty z G. Rossinim, Luigi Cherubinim, Pierre Baillotem, Henri Herzem, Ferencem Lisztem, Ferdinandem Hillerem oraz F. Kalkbrennerem; ten ostatni proponuje Chopinowi lekcje gry fortepianowej
27 XI - Elsner przestrzega Chopina przed przyjęciem propozycji Kalkbrennera
7 XII - w "Allgemeine Musikalische Zeitung" recenzja Roberta Schumanna z Wariacji op. 2; słynne: "Panowie, kapelusze z głów, oto geniusz"
12 XII - do T. Woyciechowskiego: "Mnie tu wiatr zapędził [...] Paryż jest to wszystko co chcesz [...] Jakoż nie wiem, czy gdzie więcej pianistów"; pod wrażeniem Robert le diable G. Meyerbeera: "to arcydzieło nowej szkoły"
14 XII - do J. Elsnera: "przymuszony jestem myśleć o torowaniu sobie drogi w świecie jako pianista"
1832

- początek długotrwałej przyjaźni z wiolonczelistą Auguste Franchommem; piszą wspólnie Grand duo concertant na tematy z Roberta Diabła; zbliżenie z Hectorem Berliozem
26 II - pierwszy koncert w Paryżu, w Sali Pleyela z udziałem 13 artystów; Chopin gra Koncert f-moll i Wariacje op. 2 (?) oraz uczestniczy w wykonaniu na 6 fortepianów Poloneza F. Kalkbrennera
III/IV - początki pracy pedagogicznej
20 V - bierze udział w wielkim koncercie dobroczynnym organizowanym przez księcia de la Moscova; gra z orkiestrą I część Koncertu f-moll
VI/VII (?) - nowy adres: rue Cité Bergere 4
29 XI - w relacji Antoniego Orłowskiego: "Zdrów i silny, wszystkim Franuzkom głowy zawraca, a w mężczyznach zazdrość wznieca. Jest on teraz w modzie [...] Tęsknota tylko do kraju niekiedy go trawi"
XI/XII - słucha gry Johna Fielda na dwóch jego koncertach
XII - w Lipsku u Kistnera ukazują się Mazurki op. 6 i 7 oraz Nokturny op. 9; następnego roku w berlińskiej "Iris im Gebiete der Tonkunst" druzgocąca recenzja Ludwiga Rellstaba
1833

I - F. Kalkbrenner komponuje Variations brillants na temat Mazurka B-dur z op. 7, otrzymując w rewanżu dedykację na edycji Koncertu e-moll
- Chopin otrzymuje członkostwo emigracyjnego Towarzystwa Literackiego
I (?) - do D. Dziewanowskiego: "Wszedłem w pierwsze towarzystwa, siedzę między ambasadorami, książętami, ministrami"
3 IV - bierze wraz z Lisztem udział w koncercie braci Herzów
16 V - premiera opery Ludovic Ferdinanda Hérolda i Fromentala Halévy.ego; powstają Wariacje op. 12 na temat ronda z opery
VI - zmienia adres: Chaussé e d'Antin 5; zacieśnia przyjaźnie artystyczne; 20 VI w liście do F. Hillera: "W tej chwili Liszt gra moje etiudy [...] Heine przesyła najserdeczniejsze pozdrowienia [...] Serdeczności od Berlioza"; Etiudy op. 10 ukazują się z dedykacją "a mon ami F. Liszt"
VI - VIII - w londyńskiej oficynie Christiana R. Wessla ukazują się utwory Chopina z wymyślonymi przez wydawcę tytułami
VIII/IX - lato w Le Coteau (Touraine) z A. Franchommem
10 VII - Walc op. 18 dedykowany uczennicy Laurze Horsford; w roku tym powstaje również Bolero op. 19
15 XII - bierze udział w koncercie w sali konserwatorium z Lisztem i Hillerem; gra Koncert na 3 fortepiany J. S. Bacha
XII - wydaje w Paryżu opusy 16 i 17
1834

- komponuje wstęp (Andante spianato) do Poloneza op. 22; wydaje dawniejsze i nowe ronda, wariacje, fantazję (op. 12, 13, 14)
- u śpiewaczki Liny Freppy Chopin zetknął się z folklorem neapolitańskim; poznał tam Vincenza Belliniego
ok. 15 V - z F. Hillerem na urządzonym przez F. Riesa festiwalu w Akwizgranie; słucha muzyki Georga F. Händla, Wolfganga A. Mozarta i Ludwiga van Beethovena (IX Symfonia); spotkanie z Felixem Mendelssohnem-Bartholdy; pobyt w Düsseldorfie, Koblencji i Kolonii
23 V - F. Mendelssohn do matki: "Chopin obecnie jest pierwszym z fortepianistów; [...] gra jak Paganini na skrzypcach"
14 XII - Chopin bierze udział w koncercie Berlioza
25 XII - wespół z Lisztem, Heinrichem W. Ernstem i śpiewaczką Sabine Heinefetter uczestniczy w koncercie na rzecz François Stoepla w Sali Pleyela
1835

25 II - w salonach Erarda gra z F. Hillerem na 2 fortepiany
22 III - w Sali Pleyela uczestniczy w koncercie wraz z F. Hillerem, braćmi Henri i Jacques Herzami, Georgem Osbornem i Camille Stammatim
5 IV - uczestniczy w wielkim koncercie danym w Théatre Italien na rzecz emigrantów polskich; grał Koncert e-moll
26 IV - na koncercie w sali konserwatorium gra z orkiestrą Poloneza Es-dur op. 22; wielki sukces, zarazem ostatni prawdziwie publiczny koncert Chopina
VII (?) - lato w Enghien k. Paryża z wypadami do St. Gratien, posiadłości markiza Astolpha de Custine

Lata dojrzałości i pełni 1835 -40




1835

15 VIII - spotkanie z rodzicami w Karlsbadzie (Karlovy Vary)
2 IX - nieznanemu adresatowi dedykuje fortepianowy układ refrenu Jeszcze Polska nie zginęła
6 IX - wyjazd z rodzicami do Diecina
15 IX - hr. Józefinie Thun-Hohenstein w Diecinie dedykuje Walca As-dur z op. 34
19 IX - w Dreźnie spotkanie z rodziną Wodzińskich; u Wodzińskich "między innymi zagrał Jeszcze Polska nie zginęła czyli Mazurka Dąbrowskiego i z niego prześliczne swej kompozycji wariacje"; protest rosyjskiej ambasady
22 IX - w sztambuchu Marii Wodzińskiej: "soyez hereuse" - pod 3 taktami Nokturnu Es-dur z op. 9; 24 IX dedykuje jej rękopis Walca As-dur (op. 69 nr 1)
27 IX - wyjazd z Drezna
od 28 IX - w Lipsku; spotkanie z Mendelssohnem i Schumannem u ojca Clary Wieck; Chopin gra nokturny i etiudy, podziwia grę Clary
6 X - R. Schumann w "Neue Zeitschrift für Musik": "był tu Chopin [...] gra zupełnie tak, jak komponuje, to znaczy na swój jedyny sposób"; F. Mendelssohn do rodziny: "był tu Chopin [...] muzykowaliśmy nie rozstając się"
ok. 20 X - w Paryżu; po spowodowanym chorobą dłuższym postoju w Heidelbergu i krótkim pobycie w Strasburgu
24 XII - w "Journal des Débats" informacja, że Chopin będzie improwizował podczas wenty na rzecz polskich emigrantów
1835/36

XII/I - ciężko choruje
1836

I - pomaga Karolowi Lipińskiemu w urządzeniu koncertu
3 V - po ukazaniu się w Paryżu cyklu wierszy powstańczych Wincentego Pola pt. Pieśni Janusza Chopin improwizuje muzykę do kilkunastu; jedyna zapisna nosi datę rocznicy narodowej
25 VI - spotkanie z Mickiewiczem u Niemcewicza
28 VII - przyjeżdża do Marienbadu (Mariánské Lázni ) na spotkanie z Wodzińskimi
8 IX - w Dreźnie wpisuje M. Wodzińskiej do sztambucha pieśń Pierścień
9 IX - oświadcza się o rękę 17-letniej M. Wodzińskiej i zostaje przyjęty, pod warunkiem dbania o zdrowie; narzeczeństwo jest potajemne; wpisuje do jej sztambucha dwie pierwsze Etiudy z op. 25
11 - 13 IX - w Lipsku spotyka się z R. Schumannem i jego kręgiem
- R. Schumann: "Gdyby samowładny, potężny monarcha Północy wiedział, jak niebezpieczny wróg grozi mu w dziełach Chopina, w pełnych prostoty melodiach mazurków, zakazałby pewnie tej muzyki. Dzieła Chopina to ukryte wśród kwiecia armaty"
14 IX - Teresa Wodzińska do Chopina: "błogosławię Cię z duszy, jako kochająca Cię m[atka ...] zważ, że to jest czas próby"
X - w drodze do Paryża spotyka się w Kassel z Louisem Spohrem a we Frankfurcie n. Menem z K. Lipińskim
- w Paryżu zmienia adres: rue Chaussée d'Antin 38
ok. 24 X - u hrabiny Marie d'Agoult spotyka George Sand (32 lata); do F. Hillera: "cóż za antypatyczna kobieta!"
5 XI - G. Sand (wraz z Lisztem i hr. d'Agoult) na wieczorze muzycznym u Chopina
10 XI - Mickiewicz na wieczorze muzycznym u Chopina
24 XII - Chopin z Mickiewiczem i Niemcewiczem na wigilii u Eustachego Januszkiewicza
1837

25 I - chłodny list T. Wodzińskiej z konwencjonalnym dopiskiem Marii
III - IV (?) - na koncercie dla uczczenia V. Belliniego prawdopodobnie wykonuje wraz z F. Lisztem, Sigismundem Thalbergiem, J. P. Pixisem, H. Herzem i C. Czernym wariacje Hexameron na temat marsza z opery I Puritani
10 VII - wyjeżdża z Camille Pleyelem na 2 tygodnie do Londynu, gotów stamtąd przez Holandię i Niemcy jechać na spotkanie z Marią
ok. 20 VII - w salonie Broadwooda gra dla grupy znajomych
ok. 23 VII - wraca do Paryża; pożegnanie z marzeniem o domu; na pakiecie z listami od Wodzińskich napis "moja biéda"
X - ukazują się Etiudy op. 25 z dedykacją dla M. d'Agoult
28 XI - w wigilię rocznicy wybuchu powstania listopadowego wpisuje do sztambucha nieznanej osoby trio z Marsza żałobnego przyszłej Sonaty b-moll
1838

4 II - Heinrich Heine w "Revue et Gazette Musicale": "jest poetą dźwięków"
- R. Schumann wydaje cykl Kreisleriana z dedykacją dla Chopina
przed 25 II - koncertuje w Tuilleries na dworze Ludwika Filipa I
3 III - wraz z Adolphem Gutmannem, Pierre J. Zimmermanem i Charlesem V. Alkanem bierze udział w wykonaniu na 8 rąk fragmentów VII Symfonii Beethovena
12 III - w Rouen na koncercie benefisowym A. Orłowskiego gra Koncert e-moll - żywiołowe przyjęcie
25 III - Ernest Legouvé w "Gazette Musicale" po koncercie w Rouen: "na pytanie, kto jest pierwszym pianistą świata: Liszt czy Thalberg, odpowiedź jest tylko jedna: - Chopin"
25 (27?) IV - wieczór u Charlotte Marliani z G. Sand (jej słynne słowa: "On vous adore") i M. Dorval
V - słynny list G. Sand do Wojciecha Grzymały w kwestii Chopina; początek intymnej przyjaźni z autorką Lelii
VII - Eugene Delacroix robi szkice do wspólnego portretu Chopina i George Sand
7(?) IX - G. Sand do E. Delacroix: "Gdyby Bóg zesłał mi za godzinę śmierć, nie skarżyłabym się, bo mijają już trzy miesiące nie zakłóconego niczym upojenia"
27 X - wyjazd na Majorkę
31 X - spotkanie z G. Sand i z jej dziećmi (Maurycy, Solange) w Perpignan
2 - 7 XI - w Barcelonie
7 XI - na wyspę statkiem "El Mallorquin"
8 XI - przyjazd do Palmy
15 XI - do J. Fontany: "jestem w Palmie [...] Jestem blisko tego, co najpiękniejsze."
28 XI - szkicuje Mazurka e-moll z op. 41 ("Palmejski")
3 XII - do Fontany: "chorowałem przez te ostatnie dwa tygodnie jak pies"; jest zmuszony opuścić Palmę
28 XII - w Valdemosie; "między skałami i morzem opuszczony ogromny klasztor kartuzów"
1839

22 I - do Fontany: "posyłam Ci Preludia [...] Za parę tygodni dostaniesz Balladę [F-dur], Polonezy [op. 40] i Scherzo [cis-moll]"
11 II - opuszcza Valdemosę ciężko chory
13 II - opuszcza Majorkę; następnego dnia ląduje w Barcelonie
24 II - 22 V - w Marsylii; okres rekonwalescencji
26 II - G. Sand do C. Marliani: "Nie pluje już krwią, śpi dobrze, kaszle mało [...] Może spać w łóżku, którego nie spalą dlatego, że w nim spał"
24 IV - na mszy żałobnej za Adolphe'a Nourrita gra na organach w kościele Notre Dame du Mont w Marsylii
3 - 18 V - wycieczka morzem i pobyt w Genui
23 V - 1 VI - z Marsylii przez Arles do Nohant
1 VI - 10 X - pobyt w siedzibie G. Sand w Nohant (koło La Chatre, 300 km od Paryża); dalsza powolna rekonwalescencja; komponuje Nokturn G-dur z op. 37, 3 pozostałe Mazurki z op. 41; pracuje nad wykończeniem Ballady F-dur, Scherza cis-moll i Sonaty b-moll
8 VIII - do Fontany: "Ja tu piszę Sonatę si b mineur"
VIII - studiuje i koryguje paryską edycję Das Wohltemperierte Klavier Johanna Sebastiana Bacha
VIII/IX - ukazują się Preludia op. 28; R. Schumann w recenzji: "najśmielszy, najdumniejszy duch poetycki naszej doby"
X - powrót do Paryża na nowe mieszkanie: rue Tronchet 5; G. Sand przenosi się na pobliską Pigalle 16; związek utrzymywany w tajemnicy
- wśród uczniów: Georges Mathias i Friederike Müller-Streicher
29 X - koncertuje na dworze królewskim w Saint Cloud, wspólnie z I. Moschelesem
1840

- cały rok przebywa w Paryżu z G. Sand i w kręgu jej przyjaciół; z G. Sand chodzi na wykłady Mickiewicza w College de France
27 VI - gra u A. de Custine'a w St. Gratien podczas jednego z licznych wypadów na wieś podparyską
2 VII - znowu gra u de Custine'a
26 VII - z G. Sand na próbie Symphonie funebre et triomphale H. Berlioza
12 XII - z G. Sand na próbie Requiem Mozarta


Lata azylu
(Paryż-Nohant) 1841 - 46




1841
15 I - zaczyna się ukazywać Un hiver au midi de l'Europe, reportaż G. Sand z pobytu na Majorce
20 IV - H. Heine w Lutece: "przy Liszcie odpadają wszyscy pianiści z wyjątkiem jednego: Chopina, Rafaela fortepianu"
26 IV - w sali Pleyela recital Chopina ("Koncert majorkański"); grał etiudy, preludia, nokturny, mazurki i Balladę F-dur - z wielkim sukcesem
2 V - recenzja Liszta w "Gazette Musicale" pełna podziwu, ale powściągliwa
18 VI - 4 XI - lato w Nohant; gościem G. Sand jest również Pauline Viardot-Garcia
24 VII - ślub M. Wodzińskiej z Józefem Skarbkiem
11 VIII - do Fontany: "temu kilka lat co innego mi się śniło, ale się nie wyśniło"
14 VIII - notuje tańce ludowe (bourrées) na zabawie wiejskiej w Nohant
VI - X - w Nohant powstają opusy 43 - 49
20 X - do J. Fontany: "Dziś skończyłem Fantazję - i niebo piękne, smutno mi na sercu - ale to nic nie szkodzi. Żeby inaczej było, może by moja egzystencja nikomu na nic się nie przydała. Schowajmy się na po śmierci"
X - XI - ukazują się w druku wszystkie skomponowane latem utwory (op. 43 - 49) oraz Polonezy op. 40 dedykowane J. Fontanie
5 XI - powrót do Paryża na Pigalle 16 (2 oddzielne mieszkania dla Chopina i G. Sand); wśród uczniów Vera Kologrivoff-Rubio oraz najzdolniejszy, 11-letni Károly Filtsch
1842

21 II - w sali Pleyela doroczny koncert Chopina ze współudziałem P. Viardot-Garcia (kontralt) i A. Franchomme'a; gra Balladę As-dur, Impromptu Fis-dur, Preludium Des-dur, Andante spianato, mazurki, nokturny, etiudy
27 II - Léon Escudier w "La France Musicale": "Spójrzcie: publiczność wpada w ekstazę i zachwyt; Chopin osiągnął swój szczyt"; wiele podobnych recenzji
20 IV - umiera J. Matuszyński; śmierć tę "przeżył niemal jak własną" (G. Sand)
6 V - 27 IX - lato w Nohant; wśród gości E. Delacroix i Stefan Witwicki; z pomysłu Chopina powstaje domowy teatr, z jego żywym udziałem
- w Nohant powstają opusy 51 - 54
28 IX - powrót do Paryża, przeniesienie się na Square d'Orléans 9; G. Sand zamieszkuje pod nr 5
1843

17 III - na koncercie J. Fontany
24 IV - 13-letni K. Filtsch, uczeń Chopina, daje koncert w Paryżu; odnosi następnie wielkie sukcesy w stolicach Europy
22 V - 28 X - lato w Nohant; powstają: Nokturn Es-dur z op. 55 i Mazurki op. 56
28 V - Honoré de Balzac: "nie osądzisz Liszta, nie usłyszawszy Chopina, Węgier to demon, Polak to anioł"
29 X - powrót do Paryża; wśród uczniów: Camille O'Méara-Dubois, Jane W. Stirling oraz Zofia Rosengardt
1844

2 II - Bohdanowi Zaleskiemu (w dniu imienin) gra świeżo napisaną Berceuse op. 57; wobec S. Witwickiego i in. przyjaciół improwizuje na tematy narodowe (m. in. Jeszcze Polska)
3 III - "La France Musicale" donosi o ciężkiej chorobie Chopina; zły stan zdrowia trwa całą wiosnę
3 V - śmierć Mikołaja Chopina; głębokie przeżycie i depresja
28 V - 28 XI - lato w Nohant; powstaje Sonata h-moll; Chopin zaczyna dawać lekcje 15-letniej Solange
13 VII - 3 IX - Ludwika Chopin-Jędrzejewiczowa (z mężem) przebywa z Chopinem w Paryżu i Nohant
29 XI - w Paryżu; wśród uczniów Thomas Telleffsen; funkcję asystentki pedagogicznej pełni M. de Rozieres
21 III - po raz kolejny słucha z G. Sand Requiem Mozarta
23 III - słucha z G. Sand i E. Delacroix Die Schöpfung Josepha Haydna
13 VI - 28 XI - lato w Nohant; wśród gości P. Viardot-Garcia, której śpiewu (hiszpańskie pieśni) słucha "z wielkim uniesieniem"; uczy Solange i gra z nią na 4 ręce; pierwsze poważniejsze nieporozumienia między Chopinem, G. Sand i Maurycym
18 - 20 VII - do rodziny: "nie stworzony ja jestem do wsi"
- komponuje Mazurki op. 59 oraz dwie pieśni do słów B. Zaleskiego: Dwojaki koniec i Nie ma czego trzeba; "nic poczciwego robić nie mogę"
29 XI - powrót do Paryża
24 XII - do rodziny: "dziś Wigilia Bożego Narodzenia, nasza panna Gwiazdka. Tutaj tego nie znają"
1845/46
- ciężka zima w Paryżu ("Czasem za parę godzin słońca dałbym parę lat życia")
1846

V - XI - lato w Nohant, ostatnie, burzliwe, konfliktowe; powstają Nokturny op. 62 i Mazurki op. 63; praca nad Sonatą g-moll op. 65
25 V - w "Courrier Français" zaczyna się ukazywać powieść G. Sand Lucretia Floriani; postać negatywnego bohatera kojarzono powszechnie z Chopinem
21 VII - G. Sand do M. de Rozieres: "pewnego dnia wzięłam na odwagę, by wygarnąć prawdę w oczy i zagrozić, że w końcu mogę mieć tego dosyć"

Lata samotności 1846 - 49




1846

28 XI - Chopin świadkiem na ślubie swojej uczennicy Z. Rosengardt z B. Zaleskim; podobno wykonano wówczas dedykowane im Veni Creator (zaginione)
- L. A. Bisson sporządza dagerotypiczny portret Chopina
1847

23 III - wieczór muzyczny u Chopina na cześć D. Potockiej; gra z A. Franchommem Sonatę g-moll
16 IV - Chopina portretuje Ary Scheffer; 19 IV - Charles H. Lehmann, a 2 V - Franz X. Winterhalter
17 IV - do rodziny: "wieczór u siebie przegrałem, przenuciłem śpiewami znad Wisły"
2 - 12 V - ciężko chory; G. Sand do W. Grzymały: "wiem, że wiele osób oskarża mnie, jedni, że wyniszczyłam go swoją gwałtowną zmysłowością, inni, że... wybrykami"
V/VI - u Albrechtów w Ville d'Avray na rekonwalescencji
14 VII - Chopin bierze stronę Solange w ostrym sporze z matką; udziela jej pomocy; 1847/48 obfita korespondencja między Chopinem i Solange
VI/VII (?) - dokomponowuje i kompletuje opus 64 z 3 Walcami; ukazują się w Paryżu w ostatnim kwartale roku wraz z Mazurkami op. 63 i Sonatą op. 65
- w albumie D. Potockiej wpisuje Preludium A-dur oraz pieśń Z gór, gdzie dźwigali strasznych krzyżów brzemię do słów Z. Krasińskiego
1848

16 II - w sali Pleyela daje koncert, ostatni paryski; gra etiudy, preludia, mazurki, walce, Berceuse i Barkarolę oraz współwykonuje swoją Sonatę wiolonczelową g-moll i Trio g-moll Mozarta; entuzjastyczna recenzja w "Gazette Musicale"
22 II - wybuch rewolucji lutowej w Paryżu
4 III - ostatnie, przypadkowe spotkanie z G. Sand u Ch. Marliani
4 IV - do Fontany: "nie obejdzie się to bez strasznych rzeczy, ale na końcu tego wszystkiego jest Polska świetna, duża, słowem: Polska"
20 IV - 23 XI - pobyt w Anglii; daje lekcje i koncertuje
po 20 IV - w Londynie u lady Gainsborough gra przed małym kręgiem słuchaczy; gra również u markiza W. A. Douglasa
12 V - u Jenny Lind na obiedzie; "potem mi aż do północy szwedzkie rzeczy śpiewała"
15 V - w salonie X. Sutherland gra w obecności m. in. królowej Wiktorii i Artura Wellingtona
1 VI - słucha J. Lind w Lucia di Lammermoor Gaetano Donizettiego
23 VI - u lady Adélaide Sartoris daje koncert dla 150 osób
7 VII - u lorda Falmouth koncertuje wraz z P. Viardot-Garcia
5 VIII - wyjazd z Londynu na parotygodniowy pobyt w Szkocji u rodziny J. W. Stirling
28 VIII - w Manchester koncertuje dla 1200 osób
9 IX - do W. Grzymały: "Czuję się sam, sam, sam, chociaż otoczony"
27 IX - w Glasgow gra na poranku z udziałem śpiewaczki M. Adelasio
IX - w Londynie ukazuje się opus 64
4 X - koncertuje w Edynburgu
30 X - do Grzymały: "Tymczasem moja sztuka gdzie się podziała? A moje serce gdziem zmarnował? Ledwie że jeszcze pamiętam, jak w kraju śpiewają. Świat mi ten jakoś mija"
3 XI - powrót do Londynu
16 XI - gra publicznie po raz ostatni, na wencie na rzecz weteranów powstania listopadowego
23 XI - opuszcza Londyn; do W. Grzymały: "Każ w piątek bukiet fiołkowy kupić, żeby w salonie pachniało"
24 XI - przyjazd do Paryża
1848/49

- przedostatnie utwory: Walc a-moll i Mazurek g-moll
1849

29 I - E. Delacroix stałym gościem u Chopina; nie kończące się rozmowy zapisywane w dzienniku malarza (do VI)
30 III - odwiedziny D. Potockiej oraz Marii Kalergis
4 IV - rozmowa z Delacroix na temat kontrapunktu
11 IV - Delacroix: "znowu widziałem panią Potocką u Chopina, znowu ten zachwycający głos"
14 IV - Delacroix: "znalazłem go bardzo osłabionego, prawie bez tchu"
22 IV - na premierze Le prophete Meyerbeera
IV - VI (?) - lato w Chaillot, na przedmieściu Paryża; być może z tego czasu pochodzą szkice ostatniego, nie dokończonego utworu, Mazurka f-moll (op. posth. 68 nr 4)
- Cyprian Kamil Norwid częstym gościem Chopina; relacje w Czarnych kwiatach, refleks poetycki w Fortepianie Chopina
25 VI - do Ludwiki z Chopinów Jędrzejewiczowej: "Słaby jestem i żadne doktory mi tak jak Wy nie pomogą"
16 VII - D. Potocka: "Przykro mi czuć, żeś tak osamotniony w chorobie i smutku"
9 VIII - przyjazd do Paryża siostry Ludwiki z mężem i córką
9 IX - przeniesienie się na Place Vendôme 12
X - Chopin nakazuje rzucić w ogień wszystkie nie wydane i nie dokończone utwory
ok. 15 X - D. Potocka śpiewa; według sprzecznych relacji: hymn Alessandra Stradelli, psalm Benedetta Marcella, arie Giovanniego B. Pergolesego, V. Belliniego, z Te Deum Händla, nokturn Chopina ze słowami O salutaris
- odwiedziny księdza Aleksandra Jełowickiego; rozmowy, ostatnie sakramenty
17 X - o godz. 2 po północy Chopin umiera
18 X - C. K. Norwid w nekrologu w "Dzienniku Polskim": "Rodem Warszawianin, sercem Polak, a talentem świata obywatel, Fryderyk Chopin, zeszedł z tego świata"
30 X - uroczystości żałobne w kościele św. Magdaleny (Requiem Mozarta) i na cmentarzu Pere-Lachaise